Theo bầu Đức đi thu hoạch sầu riêng

Bầu Đức (ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai) gọi điện cho tôi hối “thứ sáu lên, sáng thứ bảy họ đến thu hoạch sầu riêng rồi. Em không tưởng tượng nổi đâu, phải đến tận nơi gặp cả người mua để chứng kiến tận mắt”. Bầu Đức vẫn thế, có cảm giác sự phấn khích của ông “truyền” qua không trung nên ở đầu dây bên này, tôi cảm nhận rất rõ. Sở hữu vườn sầu riêng lớn nhất thế giới với hơn 1.200 hecta nhưng bầu Đức thừa nhận “chưa cầm tiền thì anh cũng không tin đâu”, rồi cười sảng khoái thúc giục “lên ăn thử đi”.

Không lên tận nơi, câu chuyện thành chém gió ngay

Vườn sầu riêng của bầu Đức cách trung tâm thành phố Pleiku (Gia Lai) khoảng 50 km. Theo lịch, 10 giờ sáng bên mua sẽ tới thu hoạch, chúng tôi xuất phát hơi muộn nên bầu Đức liên tục hối lái xe chạy nhanh. Ông đã nói từ lúc gọi điện, ông muốn chúng tôi, những người đầu tiên được ông bật mí về vườn sầu riêng cách đây đúng 1 năm, phải thử trước. “Chứ cắt hết rồi thì ý nghĩa gì nữa”. Quan trọng hơn, bầu Đức muốn chúng tôi tận mắt chứng kiến giá trị của vườn sầu riêng. Đây là năm đầu tiên nên sản lượng chưa cao nhưng “cây nào cũng đầy trái, thế mới hay”- bầu Đức xăm xăm đi tới từng gốc sầu riêng, tay vén những cành lá xum xuê chỉ cho chúng tôi xem, cười khoái chí.

Tại thời điểm đó, giá sầu riêng loại 1 ở Gia Lai vào khoảng 130.000 đồng/kg. Hoàng Anh Gia Lai bán xô (cân ký tính tiền chứ không phân loại) 77.000 đồng/kg. Với 21 hecta, tổng chi phí “gom hết từ đầu năm tới tháng 8 này” là 3,6 tỉ đồng, bán được 18 tỉ đồng, bầu Đức muốn chứng minh “tỷ suất lợi nhuận không ngành nào địch nổi của nông nghiệp” mà ông vẫn luôn nhấn mạnh mấy năm gần đây.

Cảm thấy như vậy cũng chưa đủ, bầu Đức còn hẹn bạn ông, người vừa bán 40 hecta sầu riêng thu 120 tỉ đồng, cũng là người “làm mai” bầu Đức với sầu riêng và tư vấn kỹ thuật về trồng, chăm sóc cho ông mấy năm qua để chúng tôi thoải mái hỏi người thật việc thật. “Nếu không lên tận nơi, câu chuyện thành chém gió ngay. Nó phải kết nối từ người mua, người bán, người trồng, thậm chí cả người thu hoạch nữa. Nói một mình không ai tin được đâu” – bầu Đức giải thích.

Quen bầu Đức tới nay cũng hơn 15 năm, thay đổi lớn nhất tôi nhận ra ở ông bầu quốc dân những năm sau này là ông đợi những việc mình làm có kết quả rồi mới nói, không nói trước. Ngay cả vườn sầu riêng quy mô hàng ngàn hecta trải dài từ Gia Lai sang Lào ông cũng giấu kín gần 4 năm trời. Mãi tới năm ngoái, khi cây đã ra trái bói ông mới tiết lộ.

Bầu Đức bảo, ông theo nông nghiệp từ năm 2008, trồng cao su khi giá đang hơn 5.000 USD/tấn. Nhưng đến khi thu hoạch, giá chỉ còn 1.400 USD. Lỗ, nợ nần, thậm chí có lúc tưởng chừng không thể vượt qua. “Đến 2016 tôi bỏ cao su và chuyển sang trồng cây ăn trái. 7 năm qua tôi đã trồng chặt – chặt trồng nhiều loại nên đương nhiên xã hội người ta nhìn mình với đôi mắt thất bại. Nhưng tôi vẫn quyết tâm làm và đến năm ngoái thì tôi khẳng định, không thể thất bại được nữa. Năm 2022 cực khó nhưng tôi vẫn kiếm được hơn 1.100 tỉ lời từ heo, chuối. Năm nay cũng không dở đâu, phải tương đương hoặc hơn chút. Từ năm sau chắc chắn lãi sẽ gấp 3 lần như thế. Quan trọng đến được đoạn này là nó (nông nghiệp) bền vững cực luôn, không nghề nào bền vững bằng đâu. Tại sao thế, vì nền tảng có rồi, chỉ thu hoạch thôi” – bầu Đức tự tin.

Vào đến vườn là bầu Đức nhảy lên cầm lái. Ông xuyên qua các vườn sầu riêng xanh mướt, nhảy xuống vạch từng tán lá, chỉ cho chúng tôi xem quả lúp xúp bên trong rồi tự đoán quả này 5 kg, quả kia 3 kg. “Chưa nói đến tiền, nhìn trái thôi đã sướng rồi đúng không? Đó là lý do suốt ngày anh xách xe chạy trong vườn cây” – bầu Đức nói liên tục, hào hứng, phấn khích còn hơn cả khách. Thỉnh thoảng, ông lại phá lên cười sảng khoái khi có ai nói trúng ý rồi lại tự kết luận “có những câu chuyện khó tin nhưng có thật, đó là câu chuyện sầu riêng”.

Nhưng sự phấn khích của bầu Đức là có thể hiểu được. Ngay sau khi Trung Quốc chính thức cấp phép cho sầu riêng Việt Nam nhập khẩu vào nước này cuối năm 2022, giá đã tăng phi mã. Thời điểm tháng 2, giá thậm chí lên tới 200.000 đồng/kg. Năm 2023, VN đặt mục tiêu xuất khẩu sầu riêng đạt 1 tỉ USD nhưng mới 7 tháng, sầu riêng đã mang lại 1,1 tỉ USD, vươn lên dẫn đầu trong bản đồ xuất khẩu rau quả mà thanh long nắm giữ 10 năm nay.

Cơn sốt giá sầu riêng khiến loại trái cây này trở thành chủ đề ở khắp các diễn đàn, từ trên mạng xuống tới vườn. Ở nhiều nơi người dân đổ xô trồng, cò sầu riêng còn nhiều hơn cò đất. Chị Đào, kỹ sư nông nghiệp của Hoàng Anh Gia Lai kể, mấy cò sầu riêng còn gạ chị giới thiệu mua sầu riêng “sẽ gởi tiền cà phê”… Và ngay chính bầu Đức, người tự nhận sở hữu vườn sầu riêng lớn nhất thế giới cũng không thể tin nổi “một vốn 5 lời” của vườn sầu riêng cho đến khi cầm trong tay số tiền người mua trả và lập tức gọi chúng tôi lên trải nghiệm những câu chuyện khó tin nhưng có thật về sầu riêng.

Còn cả tỉ người Trung Quốc chưa ăn sầu riêng, lo gì ế

Năm nay, bầu Đức thu hoạch khoảng 40 hecta, sản lượng đạt 500 tấn. “Vụ đầu tiên nên chỉ hơn 10 tấn/ha, chưa ăn thua. Từ vụ thứ 3 phải 40 tấn/ha, bạn anh trồng hiện nay đã 30 tấn/hecta rồi. Cây này rất khó chịu, nếu trồng không đúng kỹ thuật, không có chuyên môn là không ra trái đâu. Nhưng Hoàng Anh Gia Lai sở hữu cái này. Đó là lý do anh muốn em đến tận nơi. Chứ người không biết, thậm chí ngay cả những người trồng không ra trái, nói họ cũng không tin” – giọng bầu Đức không giấu niềm tự hào.